Zalecam ostrożność #3: Kreatywność w erze genAI (wykład z JavaZone 2023)
Coraz częściej można napotkać nagłówki artykułów, sugerujące że duże modele językowe (LLM) są bardziej kreatywne od ludzi. Te dezinformujące stwierdzenia można w łatwy sposób zweryfikować, gdy sięgnie się do źródłowych artykułów naukowych (1, 2) i sprawdzi, czego dokładnie dotyczyły badania i jakie płyną z nich wnioski. Będąc zainteresowanym tym tematem już od dłuższego czasu, zadałem sobie inne pytanie: jaki wpływ na ludzką kreatywność w dłuższym horyzoncie czasowym (perspektywa od kilkunastu miesięcy do kilku lat i więcej) mogą mieć systemy z rodziny generatywnych sztucznych inteligencji (generative AI) i spróbowałem poszukać na nie odpowiedzi.
Wykład
Odpowiedź, a dokładniej rzecz ujmując wnioski z mojego researchu oraz tropy dla dalszych poszukiwań znajdziecie w przeprowadzonym przeze mnie w zeszłym tygodniu wykładzie na konferencji JavaZone w Oslo. Zapraszam do zapoznania się z jego treścią i do rozmowy w komentarzach (lub przy okazji spotkania f2f).
W ramach swojego researchu przeprowadziłem szereg rozmów z ludźmi zajmującymi się kreatywnością oraz zagadnieniami z obszaru sztucznej inteligencji. Duży wpływ miała na mnie blisko czterogodzinna rozmowa z profesorem Michałem Krzykawskim i Katarzyną Drożdżal, którą przeprowadziliśmy w ramach pierwszego spotkania Human Factor. Sporo godzin spędziłem też z Tomem Gilbem i Kaiem Gilbem, którzy pracują nad własnym rozwiązaniem AI, jednak w zupełnie innym paradygmacie niż popularne obecnie rozwiązania.
Przeczytałem sporo książek w tym temacie, dziesiątki artykułów naukowych oraz obejrzałem całkiem sporo wykładów / paneli dyskusyjnych. Z czasem miałem już taki przesyt tematem genAI, że żałowałem, że zachciało mi się o nim w ogóle myśleć, a moim największym marzeniem stało się zostawienie wszystkiego i wyjazd w Bieszczady z plecakiem pełnym dobrej literatury nienaukowej.
Wykład, który wygłosiłem na konferencji był podsumowaniem tej intelektualnej wycieczki, podanym w formie strawnej dla programistów Javy, którzy w większości stanowili audiencję tej wyjątkowej konferencji. Bardziej rozbudowany i pogłębiony wykład w tym temacie planuję przeprowadzić jeszcze tej jesienie, prawdopodobnie w ramach kolejnego spotkania Human Factor.
JavaZone i JourneyZone
JavaZone – konferencja, w której wziąłem udział jest jedną z najlepszych konferencji dla programistów na świecie. Nie jest to tylko moja opinia, tylko wszystkich ludzi, których spotkałem na tym wydarzeniu. A spotkałem ich setki, bowiem w imprezie tej bierze udział blisko 3 tysiące osób, a goście przyjeżdżają ze wszystkich kontynentów. Wiem, że łatwo jest tę opinię podważyć, bowiem czy istnieją rzetelne i obiektywne pomiary „najlepszości” światowych konferencji dla programistów? Chyba nie. Natomiast w oparciu o swoje własne doświadczenia konferencyjne oraz opierając się na wypowiedziach spotkanych przeze mnie osób, które brały udział w setkach tego typu imprez, można wysunąć taki jakościowy wniosek, a na jego poparcie powiedzieć: „Jeżeli nie wierzysz, to sprawdź biorąc udział w przyszłorocznej edycji.”
W ramach wydarzenia odbyło się bardzo wiele ciekawych wykładów. W szczególności zainteresowały mnie wykłady dotyczące informatyki kwantowej oraz oczywiście tego, co dzieje się w obszarze AI. Być może znajdę chwilę, aby do tych wykładów wrócić i napisać coś więcej.
Jestem zachwycony gościnnością, otwartością i wysoką kulturą osobistą organizatorów (a szerzej patrząc Norwegów). To był dla mnie świetny czas, mimo przeziębienia, które podłapałem w trakcie wyjazdu. Oprócz konferencji miałem przyjemność z organizatorami i częścią prelegentów pojechać w góry (na tzw. JourneyZone) do malowniczej miejscowości Åndalsnes. To był naprawdę wyjątkowy i inspirujący wyjazd, z którego wróciłem nie tylko zachwycony pięknem norweskiej przyrody, ale w równym stopniu wspaniałymi historiami ludzi, którzy po wielu latach pracy w świecie nowych technologii, zdecydowali się wyjechać w góry i zająć się swoimi pasjami, zostawiając świat IT z tyłu. Być może jest to droga, którą sam za jakiś czas pójdę...
Garść referencji
Poniżej kilka ciekawych książek i artykułów, z których czerpałem przygotowując wykład.
- On the Dangers of Stochastic Parrots: Can Language Models Be Too Big?, E. Bender, T. Gebru, et al.
- Ideas are Dimes a Dozen: Large Language Models for Idea Generation in Innovation, K. Girotra, L. Meincke, et al.
- The originality of machines: AI takes the Torrance Test, E. Guzik, C. Byrne, C. Gilde
- Climbing towards NLU: On Meaning, Form, and Understanding in the Age of Data, E. Bender, A. Koller
- Human Compatible: Artificial Intelligence and the Problem of Control, Stuart Russell
- The Creativity Code: Art and Innovation in the Age of AI, Marcus Du Sautoy
- Against Creativity, Oli Mould
- Creativity. The psychology of discovery and invention, Mihaly Cskikszentmihalyi,
- Po piśmie, Jacek Dukaj
- Pleasure, Alexander Lowen
- Reclaiming AI as a theoretical tool for cognitive science, Iris van Rooij, et al.
Wszystkich zainteresowanych odsyłam także do moich dwóch artykułów z serii Zalecam Ostrożność: