Porozmawiajmy o Crowdfundingu z Komisją Europejską

Rusza się coś w temacie finansowania społecznościowego (Crowdfundingu) w Polsce i UE, to fest cieszy. Jestem dużym fanem finansowania projektów przez społeczność, dlatego postanowiłem napisać ten krótki tekst oraz zainteresować Was możliwością wzięcia udziału w konsultacjach społecznych na temat Crowdfundingu, organizowanych przez MAiC, trwających do 12 maja 2014.

Crowdfunding

Dla osób, które z pojęciem Crowdfundingu spotykają się po raz pierwszy, pozwolę sobie przytoczyć poniższą definicję:

Crowdfunding to rodzaj gromadzenia i alokacji kapitału przekazywanego na rzecz rozwoju określonego przedsięwzięcia w zamian za określone świadczenie zwrotne, który angażuje szerokie grono dawców kapitału, charakteryzuje się wykorzystaniem technologii teleinformatycznych oraz niższą barierą wejścia i lepszymi warunkami transakcyjnymi, niż ogólnodostępne na rynku.[Karol Król, Finansowanie społecznościowe jako źródło finansowania przedsięwzięć w Polsce]

Krótko mówiąc: masz pomysł na produkt / przedsięwzięcie, potrzebujesz pieniędzy na jego sfinansowanie, nie masz inwestora, lub nie chcesz oddawać udziałów (przypadek Crowdfundingu bezudziałowego, który jest chyba najbardziej popularną formą finansowania społecznościowego), poproś społeczność o wsparcie twojej idei. Platformy takie jak Kickstarter pomogą ci zebrać kasę, a ty po zakończeniu projektu odwdzięczysz się wpłacającym, w sposób, jaki wcześniej im zaproponowałeś, np. napiszesz kartkę z podziękowaniami, wydrukujesz koszulkę z logo twojego projektu, pójdziesz z wpłacającym na kolację, albo przekażesz egzemplarz swojego produktu.

Oczywiście, to wszystko co wyżej opisałem jest dużo bardziej skomplikowane. W internetach niestety nie ma magicznych miejsc, w których mieszkają ludzie, czekający na to, by pojawił się kolejny fajny pomysł na produkt, by mieli na co zrobić przelew. Platformy takie jak Kickstarter, Indiegogo, czy nasz rodzimy PolakPotrafi, pozwalają na zaprezentowanie swojego pomysłu szerszej społeczności, wypromowanie pomysłu, weryfikację niektórych hipotez (np. wstępne zweryfikowanie hipotezy wartości, na grupie użytkowników wczesnego rynku), no i co najważniejsze, zebranie funduszy na projekt. Jednak zebranie odpowiedniej kasy od wpłacających, nie jest rzeczą prostą. Trzeba mieć na prawdę dobry pomysł, który porwie tłumy. Wiarygodność, która przekona tłumy, by wpłacały kasę na realizację projektu, oraz strategie prowadzenia całej kampanii przed i w trakcie zbiórki, by owe tłumy przyciągnąć i przekonać do pomysłu. Myślę, że kiedyś napiszę trochę więcej na ten temat, bo jest to sprawa niezwykle ciekawa.

Crowdfunding w Polsce

Temat Crowdfundingu w Polsce jeszcze dosyć raczkuje. Mamy kilka platform, m.in. PolakPotrafi, wspieram.to, wspieramkulture.pl, czy SiePomaga. Polacy korzystają zarówno z naszych platform, jak również próbują swoich sił na Kickstarterze.

Polskie platformy pozwalają zebrać finansowanie mniejszych projektów, zarówno artystycznych jak i komercyjnych np. wydanie książki, gry planszowej, czy wyjazd na finał konkursu NASA (zespół studentów Politechniki Wrocławskiej zebrał na platformie PolakPotrafi już ponad 90 tysięcy złotych, prosząc jedynie o 30 tysięcy, na wyjazd na finał konkursu NASA Inspiration Mars Student Design Contest – pisałem o tym na fejsie parę dni temu).

Osoby, starające się zebrać większą kasę na realizację swojego pomysłu, najczęściej zakładają firmy w USA albo UK, by w ten sposób móc zarejestrować się na Kickstarterze i powalczyć o większe środki finansowe. Tak zrobił m.in. polski startup Intelclinic, który na początku 2014 roku zgarnął prawie pół miliona dolarów na realizację projektu NeuroOn (na temat którego mam bardzo mieszane uczucia i z chęcią w przyszłości napiszę kilka słów na jego temat).

No dobra, skoro wszystko działa, to po co jakieś konsultacje społeczne?

W UE (w tym w Polsce) sytuacja prawna i podatkowa finansowania społecznościowego nie jest uregulowana, a obowiązujące prawo, które dopuszcza Crowdfunding, nie jest przejrzyste, co stanowi duże ryzyko zarówno dla starających się o sfinansowanie projektu, jak i dla samych wspierających. Dużo na ten temat pisze Piotr VaGla Waglowski. Wszystkim zainteresowanym sytuacją prawną polskiego Crowdfundingu polecam artykuły na jego stronie, które w bardzo rzetelny sposób opisują jak się sprawy mają.

Od kilku lat temat idzie trochę do przodu. 1 kwietnia 2014 Prezydent podpisał ustawę dotyczącą zbiórek publicznych. Warto jednak pamiętać, że zbiórki publiczne to nie to samo co finansowanie społecznościowe.

Zbiórki publiczne to regulowana, a wręcz reglamentowana przez prawo i administrację forma pozyskiwania środków (fundraisingu) na cele publicznie pożyteczne. W skrócie jest to forma wspierania przez społeczeństwo organizacji pozarządowych, które w zamian nie oferują świadczeń zwrotnych. Wrzucamy pieniądze do poszuki i wierzymy, że zostaną one odpowiednio spożytkowne. Natomiast w przypadku crowdfundingu osoba zbierająca środki obiecuje w zamian dostarczyć wspierającym konkretną wartość. Może mieć ona charakter materialny (produkt, usługa, bilet wstępu, udziały w spółce) lub niematerialny (spotkanie, wstęp na zamknięty event, współudział w ciekawym wydarzeniu.

http://crowdfunding.pl/crowdfunding-faq/

27 marca 2014 Komisja Europejska wydała dokument: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Uwolnienie potencjału finansowania społecznościowego w Unii Europejskiej”. To właśnie on jest przedmiotem konsultacji społecznych.

W ramach priorytetów KE proponuje:

1. Ustanowienie grupy ekspertów ds. finansowania społecznościowego mającego na celu wspieranie Komisji radami i wiedzą ekspercką w tym obszarze. Grupa ekspertów powinna w szczególności udzielać Komisji porad zapewniających wsparcie dla ustanowienia „znaku jakości” w celu zbudowania zaufania między użytkownikami i zapewnienia Komisji specjalistycznej wiedzy w zakresie promowania przejrzystości, najlepszych praktyk i certyfikacji;
2. Podnoszenie świadomości w dziedzinie finansowania społecznościowego, propagowanie informacji i szkoleń oraz podnoszenie standardów; oraz
3. Dokładna analiza krajowych zmian regulacyjnych i zorganizowanie warsztatów poświęconych regulacjom prawnym w celu zapewnienia optymalnego funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz dokonania oceny, czy podjęcie interwencji regulacyjnej jest konieczne na poziomie UE.

I tutaj MAiC prosi nas o pomoc, pytając:

1. Czy Komisja właściwie identyfikuje bariery i szanse dla rozwoju crowdfundingu w UE?
2. Czy zaproponowane przez Komisję działania są odpowiednie na obecnym etapie rozwoju crowdfundingu?
3. Czy istnieją bariery prawne dla rozwoju crowdfundingu w Polsce – zarówno udziałowego jak i bezudziałowego?
4. Czy na tym etapie rozwoju crowdfunding wymaga dodatkowych regulacji prawnych, a jeśli tak, to w jakim obszarze?
5. Czy istnieją specyficzne bariery dla crowdfundingu w wymiarze transgranicznym w UE?

Mam pewne wątpliwości co do przedstawionych przez KE priorytetów. Nie jestem pewny, jak zaproponowane w priorytetach rozwiązania pozwolą odpowiedzieć na wyzwania z jakimi borykają się młodzi polscy przedsiębiorcy, innowatorzy, artyści, chcący realizować ambitne projekty przy wsparciu społeczności. Przez święta pochylę się mocniej nad tematem i napiszę parę słów do MAiC. Nie wiem jak działają takie konsultacje społeczne. Ale skoro ktoś je organizuje, to może warto spróbować i zabrać głos. Nie wiem też, czy parę zdań w mailu ode mnie pomoże wpłynąć na priorytety Komisji Europejskiej, chociaż, może jak w przypadku Crowdfundingu, siła jest w społeczności, a nie w jednostkach. Wierzę, że mądra i merytoryczna dyskusja społeczności startopowo-technologiczno-artystyczno-designersko-ux’owej z MAiC i KE pomoże w ustanowieniu takiego prawa dotyczącego finansowania społecznościowego, które pozwoli wspierać kreatywność i innowacyjność, których przecież nam nie brakuje.

Z tego co pisza na stronie MAiC, to:

Uwagi można zgłaszać na portalu mamzdanie [ link zewnętrzny do portalu ], na adres ignacy.swiecicki[at]mac.gov.pl, za pomocą skrzynki podawczej ePUAP oraz pocztą tradycyjną na adres Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, ul. Królewska 27, 00-060 Warszawa. Konsultacje potrwają do 12 maja 2014 r.

Ciekawy jestem Waszego zdania w sprawie priorytetów KE.