Istota problemu

Każdy problem jest wyjątkowy, jedyny w swoim rodzaju. Nie istnieją dwa takie same problemy. Może jedynie istnieć ten sam problem dla wielu osób.

Skoro już mowa o ludziach, to warto dodać, że każdy problem dotyczy wybranej grupy ludzi, którzy w jakiś sposób są z nim w danym kontekście i momencie czasu powiązani.

Każdy z nas spogląda na problem przez pryzmat swoich kompetencji i doświadczenia. Możemy patrzeć na problem jak na obraz i za każdym razem interpretować go w inny sposób. Problem jednak pozostaje ten sam. Nasze postrzeganie się zmienia.

Problem ma swoje przyczyny, często bardzo mocno ukryte, więc dotarcie do korzeni problemu potrafi zająć sporo czasu. Możliwe, że problem, na który patrzymy, jest tylko symptomem większego problemu, który wciąż pozostaje w cieniu. Trzeba dojść do korzeni.

Problem lubi wiązać się z innymi problemami, więc starając się go zrozumieć, warto szeroko spojrzeć na jego otoczenie. Czasem próbując rozwiązać problem, możemy  stworzyć większe i poważniejsze problemy, których konsekwencje poznamy dopiero za jakiś czas. Dlatego tak istotne są całkowite skupienie się na problemie i ciągłe zadawanie pytań. Rozwiązywanie problemów splątanych z innymi, niezdefiniowanymi jeszcze problemami, prowadzi do nieznanych konsekwencji.

Problem jest zdecydowanie bardziej fascynujący niż rozwiązanie. Rozwiązań jednego problemu może być bardzo wiele, jedne lepsze inne gorsze. Problem pozostaje niezmienny.

Problemy są jak pytania – zawsze prawdziwe, a rozwiązania jak odpowiedzi – najczęściej niepełne, często błędne. Definiowanie problemu to poszukiwanie prawdy, pragnienie wiedzy i mądrości. Rozwiązania są najczęściej chwilowe, krótkowzroczne, niekompletne.

Poszukujmy korzeni problemów. Róbmy wszystko, by zrozumieć kim są Ci, którzy z danym problemem się mierzą.

A gdy zdefiniujemy w końcu problem, to szukajmy rozwiązań, które mają szansę przetrwać próbę czasu. W świecie wszechogarniającej tandety, pogoni za pieniędzmi i sławą, coraz większego poczucia bezsensu, ostatnią rzeczą jakiej nam potrzeba, to kolejnych, ulotnych rozwiązań. Nie chodzi o to, by być pierwszym, który zaproponuje rozwiązanie, ale ostatnim, który ostatecznie problem rozwiąże.

Miejmy odwagę zadawać pytania. Próbujmy zrozumieć problem w jego całej złożoności i nie poszukujmy szybkich odpowiedzi.

Tekst ten dedykuję swoim studentom ze studiów User Experience Design na SWPS Katowice.