Szukanie igły w stogu siana oznacza zadanie bardzo trudne, wręcz niewykonalne. W stogu siana, jakim jest współczesny Internet, szukanie małych igiełek – wartościowych treści, nie należy do zadań prostych. Największą popularność zyskują nie te, które są merytoryczne, czy zapraszające do pogłębionego namysłu, tylko bardzo często te, które są odpowiednio wypozycjonowane, spełniają wymagania algorytmów (są dostosowane do wymagań maszyn, a nie ludzi), czy też bazują na popularności twórczyń i twórców, a nie na ich wiedzy i doświadczeniu. Przebicie się z treściami ciekawymi, które nie bazują na podkręcaniu sensacji poprzez krzykliwe nagłówki i kolorowe miniaturki, jest trudniejsze. Nie formułuję tutaj reguły, bowiem bywają też filmy czy artykuły równie popularne, co wartościowe.

W tym cyklu sięgam po materiały, które są dłuższe i wymagają od odbiorczyń i odbiorców uwagi, czasu, ciszy, a przy tym mogą nie być, na pierwszy rzut oka, atrakcyjne w dzisiejszym świecie natychmiastowości, sensacji i oczekiwania szybkich nagród i łatwych do spożycia pigułek informacji. Znajdziecie tutaj treści, które uznałem za ciekawe, wartościowe, warte poznania. Nie mam tematycznego klucza doboru. Wybieram materiały, z którymi się w pełni zapoznałem i uznałem je za interesujące. Chociaż nie zawsze i nie ze wszystkimi tezami się zgadzam, to uważam, że dużo ważniejsze jest pokazywanie zróżnicowanych punktów widzenia, mnogość perspektyw, niż zamykanie się tylko na wybrane narracje. Staram się, na ile potrafię, przebijać swoją bańkę informacyjną.

Jeżeli chcesz otrzymywać serię „Igły w stogu siana” na swoją skrzynkę pocztową, to zapraszam Cię do zapisania się do mojego newslettera.

Zbiór igiełek

1. Ursula K. le Guin. Odważne eksperymenty w fantastycznych światach. Bardzo ciekawa rozmowa na temat twórczości wybitnej autorki, która za pomocą literatury S-F i fantasy poruszała wiele istotnych zagadnień filozoficznych i społecznych. Znam twórczość Urusuli K. le Guin z cyklu Ziemiomorze oraz jej interpretację Lao Tzu, Tao Te King. Rozmówcy jednak pokazali jej twórczość dużo szerzej –  jako literaturę piękną (a nie tylko literaturę fantastyczną), oraz omówili kunszt autorki w stawianiu trudnych pytań i wykorzystywaniu twórczości literackiej jako formy eksperymentu spekulatywnego.

2. ŁDF2022 / Archiblok. Bardzo ciekawy panel dyskusyjny z Łódź Design Festiwal 2022 dotyczący przyszłości projektowania przestrzeni. Pierwsza część nagrania przedstawia krótkie wykłady panelistów, a po nich następuje rozmowa, którą prowadzi Filip Springer. Aby zapoznać się z całością, trzeba poświęcić trzy godziny. Bardzo podobało mi się wystąpienie Joanny Jurgi, natomiast wypowiedzi Przemo Łukasika były wg mnie mocno oderwane od świadomości wyzwań, z jakimi mierzy się współczesny świat.

3. My wszyscy, niepełnosprawne zwierzęta. Bardzo ciekawa refleksja na temat eseju Sunaury Taylot pt. „Bydlęce brzemię. Wyzwolenie ludzi z niepełnosprawnością i zwierząt”. Justyna Barańska porusza w swoim tekście kwestie niepełnosprawności, dostępności, ableizmu, szowinizmu gatunkowego i empatii.

4. Jakie praktyki w mediach nie zasługują na pochwałę? Lekka i przystępna analiza Izabeli Tomaszewskiej ze stowarzyszenia Demagog, w której przedstawia jak media manipulują przekazem, aby zyskać kliki. Wrzucam ku przestrodze i zwiększeniu świadomości, a nie jako źródło inspiracji!

5. Meet the Appalachian Apple Hunter Who Rescued 1,000 ‘Lost’ Varieties. Niesamowita historia Toma Browna – człowieka, który odnajduje / odzyskuje zaginione gatunki jabłek i robi to jak klasowy detektyw. W chwili pisania tego artykuł (rok 2021) miał 79 lat. Przez ponad 20 lat realizacji swojej pasji i jednocześnie życiowej misji odzyskał około 1200 gatunków. Jest to wspaniały przykład człowieka, który czynnie działa na rzecz zachowania bioróżnorodności.

6. Rozmowa Edwina Bendyka i Jacka Dukaja na Slot Art Festiwal 2021. Panowie rozmawiają o końcu ery pisma i o tym, co dalej. Rozmowa bardzo wciągająca. Dodatkowego smaczku dodaje fakt, że rozmowa odbyła się prawie półtora roku przed tym, jak ChatGPT rozbudził ciekawość i wyobraźnię wszystkich wokół.

7. Raport na dziś (22 lutego 2023). W cieniu wizyty Joe Bidena w Ukrainie i w Polsce, na kilka dni przed rocznicą pełnoskalowej agresji Rosyjskiej na Ukrainę, toczy sie codzienne życie mieszkańców Ukrainy. Darek Rosiak wybrał się do Ukrainy, aby relacjonować jak wygląda życie po roku od agresji. Rozmowy, które przeprowadził Darek przybliżyły mnie do codziennych wyzwań mieszkańców, a odciągnęły od wysokopoziomowego myślenia w kategoriach geopolityki.

Twórczość własna

W ostatnim czasie rozpocząłem serię zatytułowaną „Zalecam ostrożność”, w której omawiam tematy związane z generatywnymi algorytmami AI. W pierwszym tekście z serii omówiłem zasadę generowania treści przez duże modele językowe, takie jak np. ChatGPT oraz wynikające z ich sposobu przedstawiania odpowiedzi wrażenie spójności, jakiego mogą doświadczać użytkownicy czata. Zapraszam do lektury.

Książki

Jeżeli zastanawiacie się, jaką książkę warto przeczytać, to mam dzisiaj do polecenia dwie książki:

1. Mindf*ck. Cambridge Analytica, czyli jak popsuć demokrację. Christopher Wylie – autor książki jest byłym pracownikiem CA, sygnalistą, który wyciągnął na światło dzienne przekręty i nadużycia, których dopuszczała się Cambridge Analytica. Omawia zarówno działania, które wpłynęły między innymi na wyniki referendum Brexitowego oraz w kampanii wyborczej Donalda Trumpa, jak również szerzej opisuje nadużycia dużych platform społecznościowych (Facebook) w kwestii prywatności, które posłużyły do manipulacji wyborcami oraz wzmacniania polaryzacji społecznej.

2. Cztery tysiące tygodni. Oliver Burkeman – jest to zdecydowanie najlepsza i najbardziej wartościowa książka dotycząca zarządzania sobą w czasie, jaką przeczytałem. Obala mit produktywności i jasno pokazuje, że życie każdego/każdej z nas jest cudem i jednocześnie jest niezwykle krótkie – szczęśliwcy przeżyją około cztery tysiące tygodni (około 80. lat). Implikacją tej kalkulacji jest myśl, że nie zdążymy zrobić większości rzeczy, które chcemy zrobić. Nie zostaniemy zapamiętani na wieczność, bo nasza cywilizacja jest jak krótki błysk w skali wszechświata. Natomiast możemy przeżyć dobre życie, realizując rzeczy, które uważamy za ważne, ale bez wywierania na siebie nieustannej presji.

To był pierwszy zbiór igieł wyciągniętych ze stogu siana. Kolejny już w przyszłym miesiącu. Tymczasem zapraszam do lektury, słuchania i oglądania. Zachęcam też do zostawienia komentarza pod artykułem i dyskusji.